Podroż do stolicy Finlandii z pewnością nie jest wyczynem na miarę odkrywania mroźnych rubieży Północy. Mimo tego Helsinki ukazują całą plejadę ciekawych miejsc. Ruszamy więc w miasto i poznajmy atrakcje Helsinek oraz miejsc, które warto w tym mieście zobaczyć.

Helsinki zwane „córą Bałtyku” powstały z rozkazu króla… szwedzkiego – Gustawa Wazy. Po zdobyciu tego terenu przez Szwedów w XII w. i nazwaniu go pierwotnie Helsinge uznano, że rzeka Vantaanjoki (Vanta), doskonale nadaje się do tego, by wznieść tuż obok miasto. I tak budowa ruszyła w 1550 r. Sprawę zaludnienia nowego ośrodka miejskiego załatwiono ściągając część mieszkańców Porvoo i innych małych miasteczek, wywodzących się z burżuazji.

Najważniejsze atrakcje Helsinek 

Oferujący rozmaite walory, jak nie kulinarne, to podróżnicze rynek w Helsinkach wypełniają sprzedawcy. Klienci przeglądający się towarom do jedzenia, to z reguły miejscowi. Liche na pierwszy rzut oka stoiska tworzą czerwonawe namioty opinające metalowe stelaże. Jedni wystawiają słodkości, także w postaci konfitur. Inni próbują sprzedać pamiątki, takim jak ja turystom.

Mój nos drażni jednak coś innego. No bo, co może być bardziej wyczuwalne na nabrzeżu, niż zapach (jeśli ktoś woli – smród) ryb? Helsiński targ rybny (Kauppatori) dawno temu zabudowano dokami, do których dopływały kutry pełne połowów. Stąd świeże ryby trafiały prosto do kupujących. W XIX w. w odpowiedzi na uczynienie z miasta reprezentacyjnej stolicy Wielkiego Księstwa Finlandii główny rynek przeniesiono na pl. Senacki, tworząc dosyć nietypową atrakcję Helsinek.

No dobrze, szału nie ma. Aczkolwiek miejscówkę pod względem turystycznym uratowano, lokując tu Kamień Carowej. Wpatruję się w niewielki, brązowy, postawiony na nabrzeżu obelisk ze złotym orłem, który wykonano w 1835 r. W zamierzeniu twórców miał upamiętniać wizytę cara Mikołaja I i carycy Aleksandry sprzed dwóch lat. Dziś jest monumentem wyjątkowym. A to dlatego, że stanowi najstarszy pomnik w mieście, stanowiący atrakcję Helsinek. ¹

Rynek w Helsinkach; źródło: Wikipedia

Autorytet władzy

Początkowo małe miasto w XVIII stuleciu chciano rozbudować, celem stworzenia mocniejszych punktów obronnych, przed atakami od strony morza. Los chciał jednak inaczej… Liczne najazdy i skutkujący upadek ekonomiczny mieszkańców spowodowały, że ówczesne plany okazały się mrzonką. W 1710 r. epidemia dżumy zebrała swe śmiertelny żniwo.

Patrząc niebiesko-biały ratusz w Helsinkach do głowy przychodzi pytanie: po co konstruowano go taki duży? Satysfakcjonująca odpowiedź przynosi przeszłość, która pierwotnie wyznaczyła tworzonemu w 1833 r. obiektowi funkcję hotelową. Jak widać, meldujący się w „Seurahuone” mogli liczyć na całkiem przestronne pokoje. Ale w 1901 r. władze miejskie nie szczędząc grosza, zakupiły go uznając, że lepszego miejsca na zorganizowanie tu swej siedziby ze świeca szukać. Sęk w tym, że swe plany w życie, urzędnicy wcielili w życie dopiero 12 lat później. Jak widać, było warto. Rozbudowana nieco konstrukcja i wygląda, jak skrojona ma miarę potrzeb miejscowych urzędników. ²

Helsinki Ratusz; źródło: Wikipedia

Podchodzę nieco dalej, tak sobie myśląc, jakie życie bywa przewrotne. Z jaśniejącego bielą, sporych rozmiarów gmachu, jakby biła… nuda. Nic się nie dzieje. Na dachu leniwie porusza się fińska flaga. Próbuję uruchomić wyobraźnię, wspominając że wszystko zaczęło się od lichego magazynu, wypełnionego zapachem wydobywanej niedaleko soli. W 1816 r. niejaki Johan Henrik Heidenstrauch, tutejszy majętny kupiec postanowił zrównać go jednak z ziemią, wznosząc swą, robiącą wrażenie, willę. Z racji bijącej od niej elegancji zajął ją później krajowy gubernator, aczkolwiek gdy tylko swe wpływy w mieście rozszerzyli Rosjanie, Mikołaj I uznał, że trzeba go przerobić na Pałac Cesarski. Tylko co z tego, kiedy po raz pierwszy w ukończonym przecież w 1845 r. gmachu, przedstawicie rosyjskiej władzy zjawili się dziewięć lat później? Paradoksalnie tak spodobał się carskiej rodzinie, że wkrótce na cel odpoczynku brali go kolejni członkowie rządzącej familii.

Gdy uformowały się fronty I wojny światowej, wnętrza przekształcono w szpital i sztab wojskowy. Z czasem służył urzędnikom, by wreszcie zorganizować tu luksusowy Pałac Prezydencki. Eleganckie kandelabry oświetlająca luksusowo urządzone wnętrza, służą pracownikom podległym pełniącemu najwyższy urząd w państwie do dziś. Jeśli ktoś chce koniecznie zobaczyć to na własne oczy, musi cierpliwie czekać na kolejne, organizowane cyklicznie „dni otwarte”, w których trakcie z bliska przypatrzeć się można tutejszej elegancji. ³

Pałac Prezydencki w Helsinkach; źródło: Wikipedia

Helsińskie atrakcje na wyciągnięcie ręki

Na pytanie, co zobaczyć w Helsinkach 99% osób jako pierwsza wymieni właśnie ją. Przechodzę przez krótki mostek, który wibruje w rytm pokonywanych przez tramwaj, kolejnych metrów. Wielka kopuła już stąd zapowiada, że ta jedna z głównych atrakcji Helsinek, okaże się nad wyraz interesująca. Pokonuję liczne schody, po czym wpatruję się w charakterystyczną czerwień, jednej z najbardziej znanych świątyń w tej części świata. Nagle nachodzi mnie myśl, że ma w sobie coś z tradycyjnych śląskich familoków. Po primo, konstruowana cegła po cegle sobór Usplenski kojarzona jest z racji swej wielkość. Wszak to największe prawosławne miejsce kultu w tej części Starego Kontynentu! Po secundo, robi na mnie ogromne wrażenie. 

Ale, gdy wchodzę do środka, staję jak wryty. No, nie tego się spodziewałem. Jedno kwadratowe, do tego niewielkie pomieszczenie? Zerkam na ołtarz z kilkunastoma kolorowymi obrazami. Zerkam na drewniane konstrukcje stojące przy bocznych ścianach, które także ozdobiono płótnami świętych. Wodzę wzrokiem po okrągłych grubych kolumnach docierając do pokrywających sufit malowidłach. Niby wszystko na swoim miejscu, ale czegoś tu jednak brakuje…

Obszar stolicy Finlandii tworzy nie tylko kontynentalna część, ale również 315 mniejszych i większych wysp. Stanowią większe atrakcje Helsinek. Główne z nich to Seurasaari – z plażą nudystów, Vallisaari – z licznymi fortyfikacjami, Lauttasaari z działającymi marinami i skalista Korkeasaari.

Wspominam, jak to zastanawiając się skąd wziąć niezbędny budulec, oczy skierowano na sypiące się ściany twierdzy Bomarsund na wyspach alandzkich. Tak w 1862 r. każda nadająca się cegła trafiła tutaj, tworząc efektowne mury nowego kościoła. Ostateczne recyklingowi poddano tak jakieś 700 tys. takich cegieł. Mało tego, efekt wzmocniła renowacja tego Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Helsinkach przeprowadzona w 2007 r. Pokrycie 24 karatowym złotem kopuły pochłonęło bajońską sumę.

Katedra Helsinki; źródło: Wikipedia

Wiecie, że w historię stolicy Finlandii mocno wrósł architekt rodem z Niemiec, niejaki Carl Ludvig Engel? Kreśląc symetryczne linie na planie nowego miasta, które miało się tu pojawić, nie szczędził sił, by przez długi czas, zarówno miejscowi, jak i podróżujący mieli co podziwiać. Tak powstało miejsce, w którym ci pierwsi cieszą się przyjemnym spędzaniem wolnego czasu, a ci drudzy mają tu na wyciągnięcie ręki najbardziej znane atrakcje Helsinek. ⁴

Rządowe budynki

Przechadzam się, próbując jakoś ujarzmić Plac Senacki (Seenaattontori). Dość spora wybrukowana przestrzeń zabudowana jest z każdej strony. Mój komfort ulatuje, gdy przypominam sobie, aby go stworzyć należało zrównać z ziemią cmentarz. A, jako że starych grobów nie zdecydowano się przenieść gdzieś tam pod stopami wciąż spoczywają mieszkańcy, żyjący w XVII i XVIII w. Podchodzę do centralnie postawionego tu posągu cara Aleksandra II. I on nie jest wolny o pewnej historii. Do dziś przypomina o politycznej decyzji, mającej zwiększyć wolność fińskich urzędników, za którą poszło powołanie do życia fińskiego parlamentu. ^{5, 6}

Plac Senacki Helsinki; źródło: Wikipedia

Świdruję wzrokiem zabudowania okalające plac i wkrótce przystają przed ewidentnym symbolem tego miejsca. Żółty Dom Senatu mimo, że ozdobiony kolumnami i w sumie przyjemny w odbiorze, zawsze kojarzyć się będzie o tragicznym w skutkach wydarzeniu pewnego dnia 1904 r. Otóż doszło w nim do jedynego, jak dotąd, zabójstwa na tle politycznym w kraju – jeden z urzędników fińskich zastrzelił w nim rosyjskiego gubernatora Bobrikowa, po czym popełnił samobójstwo.

Senat w Helsinkach; źródło: Wikipedia

Co jeszcze zobaczyć w Helsinkach, w tej okolicy? Idę ku południowej pierzei rynku. Dosyć podobny do poprzedniego gmachu Bokin Talo, bo i w podobnym kolorze i też wyposażony w cztery, dodające mu wytworności kolumny. Ustępuję sunącej chodnikiem grupie ludzi, lecąc myślami do czasów, gdy ów stary dom, należący do dawnych mieszczan, w l. 1816-19, pełnił role siedziby Głównego Gubernatora. Z tym, że postawiony dla bogatego kupca Gustava Johana Bocka, wypełnił wolną przestrzeń jeszcze w 1763 r. Turyści lubiąc architekturę uznają ją za jedną z większych atrakcji Helsinek. ⁷

Bokin Talo ; źródło: Wikipedia

Katedra luterańska w Helsinkach

Zamykająca plac luterańska katedra (Helsingin tuomiokirkko) z umieszczonymi na dachu 12-ma figurami apostołów z cynku jest jedną większych atrakcji Helsinek. Budowla, oparta o koncepcję Carla Engela, powstawała jednak ponad dwie dekady. Finalizacja prac z 1852. r. pozwoliła wreszcie zaprosić do wiernych, którzy modlitwy ślą tu za pośrednictwem patrona – św. Mikołaja.

Paraliżująca oczy biel, w promieniach słońca daje o sobie szczególnie znać. Lepiej wejść więc do środka. Ale, żeby to uczynić muszę się trochę wysilić. I nie chodzi o przełamanie jakiejś mojej. Ot pokonać trzeba najpierw 40 stopni. Dokonawszy tego, moim oczom ukazuje rząd wielkich, białych kopuł, które podtrzymują dach. Bijący od nich neoklasycystyczny styl, w przeciwieństwie do większości katedr świata jest bodaj najciekawszym elementem architektury. No bo jeśli ktoś oczekuje kipiącej złotem i zdobieniami świątyni, może poczuć się rozczarowany. Najlepiej wystrój świątyni charakteryzuje bowiem słowo „minimalizm”.

Utrzymane w jasnym kolorze wnętrze, ożywiają brązowe ławki. I to by było na tyle. Mdłe ściany bez żadnych obrazów czy innych detali wygada na tyle ubogo, że jedyne, na czym mogę tu zatrzymać wzrok to ołtarz, równie niepozorny, umieszczony nad jednym, sporych rozmiarów ołtarzem. Odwracam się, próbując jakoś ratować przyszłe wspomnienia. Na chórze odnajduje mechanizm organowy, ze skrzącymi się za sprawa lamp srebrnymi piszczałkami. I to by było na tyle. Lekko grymasząc, wychodzę, mając poczucie niespełnienia… ⁸

Katedra św. Mikołaja Helsinki nocą; źródło: Flickr

Organy katedralne w Helsinkach; źródło: Flickr

Wyjątkowa Esplandi z kawiarnią Kapelli

Prowadząca z portu do centrum Helsinek ul. Esplandi wygląda dość nietypowo. Bulwar ma bowiem dwa ciągi: północny (Pohjoisesplanadi) i południowy (Eteläesplanadi). Jako że jednocześnie stanowi także miejski park – kolejne z dział Carla Engela, wypełniają najrozmaitsze budynki i ozdoby. W tym pomnik fińskiego poety Johana Ludviga Runeberga.

Niejedyny zresztą w tym pasażu. Zerkam na stojący tu od 1908 r. posąg Havis Amanda – nimfy. Studenci od lat zjawiają się tu, tradycyjnie wsadzając na niego czaki, witając tym samym nadejście wiosny. Oczywiście pełni również rolę fontanny; ów posąg syreny autorstwa Villego Valgrena wykonano w Paryżu w 1906, a do Helsinek zawitał dwa lata późniehj. ⁹

Funkcjonująca w pobliżu kawiarnia Kapelli to kolejna atrakcji Helsinek. Ba, nawet symboli stolicy Finlandii. Ale, jak ma być inaczej skoro jej wizerunki od lat wypełniał tradycyjne pocztówki i foldery turystyczne. Działająca od 1867 r. latem stwarza możliwość uczestniczenia w plenerowych przedstawieniach wystawianych na tutejszej scenie. Ze sztuka związana jest już bowiem od lat. Sięgając wyobraźnią do końcówki XIX w., próbuję sobie wyobrazić, jak przy stolikach siedzieli żywo dyskutujący ze sobą poeci i pisarze. Każdemu wydaje się, że wkrótce wejdzie do zaszczytnego grona literatów.

Aaaa, pozostała jeszcze tajemnica jej nazwy. Skąd ta kaplica, jak tłumaczy się słowo „kapelli? Tu trzeba wniknąć w historii jeszcze głębiej. Był 1840 r. gdy niejaki Johan Daniel Jerngren – miejscowy piekarz postawił tu swe stoisko, racząc ludzi swymi wypiekami i podając do tego lemoniadę. Jako, że konstrukcja jako żywo przypominała kościelną zabudowę ludzie – nomen omen – ochrzcili ją kaplicą. Gdy stoisko rozmontowano i na jego miejscu przybyły z Litwy Josef Wolontis otworzył restaurację i z czasem przeobraził ją w nowoczesny obiekt. A, że odwiedzali ją przeróżni członkowie światka artystycznego, wkrótce ściany wnętrza zaczęły pokrywać artystyczne obrazy.

Tuż za przeszklonym wejściem otwiera się pełne elegancji wnętrze. Ciemnobrązowe stoliki i takież fotele współgrają czarno-białym zdjęciem, które umiejętnie wpleciono we front lady, za którą stoi kasa. Z fascynacją patrzę na kolejne z pomieszczeń, w już znacznie ciemniejszych barwach, które oświetla fantastyczny żyrandol, którego nie powstydziłby się żaden pałac na świecie. ¹⁰

Kawiarnia Kapeli Helsinki; źródło: Wikipedia

Niespiesznie po Helsinkach

Z niewielkiego skweru dochodzą odgłosy bawiących się dzieci. Huśtające się na przygotowanych z opon siedziskach, wydają radosne okrzyki, stanowiąc nikłą reprezentację 658 tys. mieszkańców stolicy Finlandii. Panaceum na dochodzące stąd krzyki wydaje się wejście do sąsiadującej z nim świątyni. Tym bardziej, że bez wątpienia kościół św. Jana jest wyjątkowym na mapie Helsinek. Swą renomę zawdzięcza temu, iż do dziś ma status jedynego katolickiego budynku, jaki można znaleźć w tym mieście.

Zerkam na charakterystyczne wieżyczki, które przebijają z bryły będące przecież wyznacznikiem tego gatunku w architekturze. Ceglane ściany głównej części idealnie korespondują z dwiema sięgającymi 64 m wysokości wieżami.

Dopiero teraz dochodzi do mnie, że nie bez kozery uchodzi za jedna z głównych atrakcji Helsinek, a dzielnicy Ullanlinna, już w szczególności. Patrząc na wieże sięgające 74 m wysokości, do głowy może przyjść, ze właśnie zamocowane w nich dzwony wydają tu najdonośniejszy dźwięk. Ale nie… Świątynia, dzięki specyficznemu rozchodzeniu się w jej wnętrzu wydawanych tu odgłosów, stanowi jeden z najbardziej znanych miejsc koncertowych w mieście.

Ale słuchu warto tu nadstawiać. A i oczy też warto mieć szeroko otwarte. Przekonuję się o tym w środku. Mijając rzędy brązowych ławek, zmierzam ku ołtarzowi głównemu. Pełne zdobień balkonu chóry wiodą mnie ku głównemu komponentowi kościoła – niezwykłemu ołtarzowi, którego koncepcja osadza się na ukazaniu nawrócenia Pawła Apostoła.

Paradoksem jest to, że uświęcone dziś miejsce służyło dawniej poganom do obchodów Nocy Świętojańskiej. Mało tego, właśnie od organizowanych tu imprez wzięła się jego nazwa. ¹¹

Kościół św. Jana Helsinki; źródło: Wikipedia

Wnętrze kościoła św. Jana Helsinki; źródło: Wikipedia

Przechodzę na drugą stronę Esplandi. Lubicie czytać? Jeśli tak, to Akateeminen Kirjakauppa, czyli Księgarnia Akademicka jest dla Was idealna. Wiecie, że to jeden z największych tego typu obiektów w Europie? Powstała w 1893 r. ale wówczas zajęła jedno z małych pomieszczeń w innym miejscu. Dziś stanowi popularną atrakcję Helsinek, szczególne dla uwielbiających czytać. ¹²

Rozwijający się biznes sprawił, że stał się łakomym kąskiem dla słynnego Stockmanna, który 1930 r. kupił ją i przeniósł w granice swego domu towarowego. W 1969 r, po raz kolejny postanowiono przenieść księgarnie, tym razem już tylko na drugą stronę ulicy. Jakby co, to w 2015 r. księgarnia stała się własnością Grupy Bonnier. ¹³

Dom towarowy Stockmann Helsinki; źródło: Wikipedia

Kluczę uliczkami, odkrywając inne też inne, bardziej pospolite, oblicze tego miasta. Zerwane dawno temu plakaty pozostawiły na ściany budynku białe ślady. Zaprzątnięci swoimi myślami tubylcy, bezrefleksyjnie mijają kolejne elementy miejskiej architektury. No tak, muszę wśród nich wyglądać osobliwie, kręcąc głowa w te i wewte, nie chcąc uronić ani kropli z nowych przeżyć. Gdy wreszcie przystaję, myślę sobie: potężny, a jakże przyjemny. Dość niespotykane połączenie…

W objęciach kultury

Zazwyczaj kolosalne budynki przytłaczają swoimi gabarytami. Ale Muzeum Sztuki Ateneum (Ateneumin taidemuseo) mimo, że stawiane w 1887 r., kiedy budowano niezwykle wystawne budynki, swą neorenesansową formą urzeka. Spoglądając na mieniące się na jego fasadzie płaskorzeźby i popiersia lekko się gubię. Tyle ich jest! Na szczęście doceniam to, że dość dobrze współgrają z całością. Instytucja zwane inaczej Fińską Galerią Narodową wystawia prace powstałe wyłącznie po 1960 r., choć cyklicznie można trafić tu na niezwykłe perełki najznamienitszych twórców. Poznanie kolekcji składająca się z jakichś 4300 płócien i 750 rzeźb stanowi ciekawą podroż po fińskiej sztuce, począwszy od XVIII w. portretów w stylu rokoko, przez prace z okresu romantyzmu, ekspresjonizmu i impresjonizmu, po kubizm i surrealizmm, aż po XX w. okazy.

Pracownicy placówki, która stanowi wielką, kulturalną atrakcję Helsinek biorą czynny udział w projektach adresowanych do uczniów, przybliżając im historię sztuki. Mało tego sporo czasu poświęcają prowadzeniu badań nad działalnością europejskich artystek, zwłaszcza rzeźby z przełomu XIX i XX w. i sztuce gotyckiej. ¹⁴

Muzeum Sztuki Ateneum Helsinki; źródło: Wikipedia

Dokładnie vis-a-vis znajduję główny matecznik kultury wyższej – Fiński Teatr Narodowy (Suomen Kansallisteatteri). W powstałą z granitu bryły wkomponowano okazale balkony, okolone półokrągłą, fajnie zaprojektowana balustradą. Gdy to wszystko tworzono, był początek XX w. Aby podkreślić jego wagę, ustawiono przed nim pomnik ukazujący Aleksisa Kaviego – autora pierwszej powieści w j. fińskim pt. „Siedmiu braci”. Gwoli ścisłości, nie oszałamia bogactwem zdobień ani architektonicznym designem, ale ma coś w sobie. Może to wspomniane trzy balkony dodają mu splendoru?

Ale liczą się fakty, a te są takie, że mimo iż sama instytucja została założona w 1872 r., latami była „bezdomna”. Prowadząca działalność objazdową spełniała swego rodzaju misje, niosąc kulturę do wszystkich większych miast ówczesnej Finalni. Aktorzy gościli więc ze swymi występami, gdzie tylko się dało. Wreszcie nadszedł jednak czas, kiedy postanowiono stworzyć właściwą siedzibę. Tak wzrok padł na działkę nieopodal dworca kolejowego – Rautatientori. Tak na jego deskach poczęto wstawiać nie tylko sztuki nie tylko rodzimych twórców, ale i największych klasyków. ¹⁵

Fiński Teatr Narodowy (Suomen Kansallisteatteri); źródło: Flickr

Wyjątkowe adresy

Parlament, jako turyście kojarzy mi się z ogrodzonym obszarem urzędującej władzy, do której nawet zbliżyć się jest niezwykle ciężko. A w mającej 715,48 km² stolicy Finlandii, przy Eduskuntatalo, mieszczącym się przy ul. Mannerheima 3? Pełny luz… Siadam więc na schodach i obserwuję sobie zwykłe życie Finów. Rankiem zmierzają tędy do pracy, popołudniem wracając z zakupami. Wielki gmach z 1931 r. z szarego granitu nieco poraża rozmiarami.

Odnowiony niedawno gmach w pierwotnym zamyśle miał odzwierciedlać potęgę państwa. Stąd masywność i monumentalna konstrukcja wysokiego na 25 m budynku. Zostawiając za sobą kolumny w stylu korynckim, attyki i granit stanowiący tutejszy motyw przewodni żałuje, że nie dane mi będzie wniknąć tam, gdzie bije serce parlamentu – sali plenarnej na drugiej kondygnacji. ¹⁶

Dzielnica Punavuori to bardzo rozrywkowa część miasta,  to atrakcja Helsinek, która zwana jest przez miejscowych Rööperi lub Rödbergen, którzy zaczerpnęli ją z j. szwedzkiego. Termin ten odnosi się do czerwonych klifów, na których budowano chodniki i budynki. Na tutejszym bulwarze Bulevardi z galeriami znaleźć można stare nagrobki ofiar dżumy, która nawiedziła miasto w XIX w.

Ruszając do oddalonego o rzut beretem kompleksu muzealnego wiem, ze czeka mnie prawdziwa uczta. W końcu to Muzeum Narodowe Finlandii (Suomen Kansallismuseo), więc jak ma być…

Niezwykle barwne i wykonane z wielką dbałością o detale freski na stropie od samego wejścia atakują zmysł wzroku. Wszystko przez to, że przypominać mają średniowieczny kościół. Gdzieś tam nad głową mam wysoką wieżę, którą wraz z dachem pokrywa mnóstwo ciekawie prezentujących się pomieszczeń. Wkraczam do Sali Tronowej, która przypominaj o przeszłości kraju – czyli podleganiu carskiej Rosji. Rzeczywiście, prawdziwe krzesło tronowe Pawła I, wciąż tu stoi. Obchodzę dział poświęcony Lapończykom (Saamom), którego wystawa koncentruje się na zwykłych narzędzi, łyżek, czy… bębna jednego z szamanów.

Orientuję się jednak, że to nie wszystko. Starając się podejść do kwestii jego zwiedzania systematycznie, posuwam się od wystaw z elementami z epoki kamienia łupanego, przechodząc do sekcji z okresu brązu i żelaza. Z czasem natykam się na gabloty wypełniony monetami, medalami, wreszcie bronią. Poznaję ekskluzywne zastawy stołowe meble i obrazy zdobiące niegdyś stare bogate domostwa, by kończąc wizytę, zaopatrzyć się na wielobarwny witraż. ¹⁷

Muzeum Narodowe Finlandii; źródło: Wikipedia

Przepuszczając pędzące, samochody cierpliwie czekam na wolne pasy. Muszę się dostać na drugą stronę czteropasmówki. Gdy wreszcie z przystanku odjeżdża zielony tramwaj, dostrzegam napis na białym murku. O pomyłce nie ma więc mowy…

W 1952 r. Helsinki był gospodarzem Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

Mam przed sobą Dom Finlandii, czyli Finlandia-talo. Ociekający białym marmurem budynek powstał w 1971 r. z miejsca zaznaczając swą obecność na imprezowej mapie Helsinek. Gdy pracę nad projektem hali kongresowo-koncertowej rozpoczynał architekt Alvaro Aalto, zaplanował wszystko z najdrobniejszymi szczegółami. Przedstawił więc nawet koncepcję mebli i oświetlenia! Ba, nie zapomniał nawet o… kształcie klamek. Pnące się czarne granitowe mury wkrótce ozdobiła jaśniejąca fasada wykonana z marmuru, przez co  szukając największych atrakcji Helsinek, nie da się przejść obok bez zatrzymywania. Dostrzegam jednak, że i sama okolica jest przyjemna, a dodatkowo rozciągający się nieopodal park współgra z obiektem. ¹⁸

Finlandia-talo; źródło: Flickr

Ten kościół

Wracam do centrum, żeby na własne oczy przekonać się o sile pewnej eksplozji. Parafrazując Biblię, tudzież „Mitologię grecką” można powiedzieć, że na początku był właśnie wybuch. W jego konsekwencji zaś powstał helsiński Temppeliaukion Kirkko, Wszystko dlatego, że w głowie architektów powstał, szalony wydawało się pomysł, stworzenia świątyni poprzez… rozsadzenie dynamitem skały! Cała te oryginalna operacja miała miejsce w l.1968-69 r.

Kto uważa, że koncepcja ta była przerostem formy nad treścią, musi poczuć tę niesamowitą akustykę. To właśnie dzięki niej wnętrze jest miejscem organizowania magicznych koncertów. Mogący pomieścić 750 wiernych Kościół na Placu Świątynnym, jak tłumaczy się jego nazwę z zewnątrz bardziej przypomina… schron, opleciony bluszczem. Wnętrze, z pewnością może natchnąć; przeszklona ściana sprawia, że w pełnej krasie podziwiać można ów skalny wystrój kościoła. Prawda, że jeśli chodzi o atrakcje Helsinek, to szczególnie się wyróżnia? ¹⁹

Temppeliaukion Kirkko Helsinki; źródło: Wikipedia

Kościół na Placu Świątynnym Helsinki; źródło: Wikipedia

W Helsinkach są ledwie dwa kościoły katolickie. Katedra św. Henryka – na południowych krańcach miasta – to bardziej niewielki kościół niż katedra z prawdziwego zdarzenia. Kościół NMP przy ul. Mantytie 2, również małych rozmiarów

W dzielnicach Etu-Töölö i Kallio

Helsinki podzielone na 60 dzielnic. Szczególnie warto jednak zajrzeć do dwóch. Mimo że zbiory Fińskiego Muzeum Historii Naturalnej mieszczą się w kilku lokalizacjach na terenie miasta, to jednak adres Pohjoinen Rautatiekatu 13, w dzielnicy Etu-Töölö jest najważniejszy.

Wędruję więc do dzielnicy Etu-Töölö, stanowiącej bez wątpienia ciekawą helsińską atrakcję. Zbudowana tu w zuchwałym stylu bryła w początkowym okresie znana była raczej rosyjskim dzieciom. Urządzona tu szkoła dla chłopców „Gimnazjum Aleksandra” zyskała miano pierwszej placówki edukacyjnej podległej tamtejszym władzom na terenie Finlandii. Oczywiście gmach prezentuje się tak, a nie inaczej nie tylko z uwagi na to, że mieści sale fleksyjnie. Dawniej stanowił on, przyznać trzeba, całkiem przyjemną rezydencję, w której mieszkał dyrektor i podległy mu inspektor szkoły.

Gdy Helsinki stały się areną walki frontu i wojny światowej nieruchomość zajęli medycy pomagający wrócić do zdrowia rannym żołnierzom. Koniec wojny oznaczał kolejną zmianę, która przyniosła otwarcie tu Szkoły Kadetów, a kilka lat później placówce muzealne j poświęconej zoolog. Gdy na fali zmian przekształcono ja w istniejącą do dziś atrakcję, wkrótce sale zaczęły wypełniać:

• 50 tys. próbek minerałów i skał,
• 44 tys. skamieniałości
• 3,3 miliona roślin i grzybów
• 600 meteorytów
• 9 mln szkieletów stworzeń, szczątki prehistorycznych zwierząt i wypchanych okazów ²⁰

Fińskie Muzeum Historii Naturalnej; źródło: Wikipedia

Pora na jeszcze jedną dzielnicę Helsinek. Kallio, bo o niej mowa, kiedyś zamieszkiwana przez proletariat, dziś przez artystów, studentów, gejów i anarchistów. Jej nazwa tłumaczona jako „skakał”. Jeśli chcesz zobaczyć najgęściej zaludnione miejsce w Finlandii, musisz zjawić się właśnie tutaj! Wedle danych gęstość zaludnienia wynosi tu 16,5 tyś osób/km².

Wchodząc głębiej w szczegóły, dochodzi się do niej, kolejną atrakcją Helsinek – słynnym Długim Mostem, czyli Pitkäsilta. Kallio długo miała opinię najgorszej enklawy miasta, jednak zapoczątkowanie drogiej rewitalizacji nie poszło na marne i zupełnie zmieniła ona swe oblicze. Chcąc zobaczyć punkt centralny tej okolicy, trzeba się udać do tutejszego kościoła ewangelickiego, z wysoką, centralnie umieszczoną wieżą. ²¹

Komunikacja miejska w Helsinkach

Uruchomione w 1982 r. metro w Helsinkach jest nieco nietypowe, bo w całości naziemne. Działa w oparciu o trzy linie, których całkowita długość to 35 km. Jej tej długości rozmieszczono 25 przystanków. Dziennie korzysta z niego ponad 300 tys. mieszkańców i turystów.

Mimo że pierwsze jego plany powstały już w 1955 r., niewiele z tego wynikało. Dopiero na przełomie l. 60. i 70. udało się stworzyć premierową ledwie 2,8 km odcinek, na którym testowano cały system. Wreszcie w czerwcu 1982 r. uruchomiono dla pasażerów pierwsze połączenia, stale obserwacja, jak się sprawdza. Aktualnie korzystać można z trzech linii: M1, M2 i M2M. ²²

Po stolicy Finlandii poruszać się warto także tramwajami. Po mieście wytyczono dziesięć linii, którymi elektryczne pojazdy przewożą dziennie 100 tys. pasażerów. ²³

Istotnym punktem na transportowej mapie Helsinek są Port Południowy (Etalastama) i Port Zachodni (Länsisatama). Obsługują połączenia z zagranicznymi miastami. Dopływają do niego także międzynarodowe jednostki wykonujące rejsy wycieczkowe. Prócz tego jest fińskim hegemonem, jeśli chodzi o przyjmowanie i wysyłkę towarów.

Główny dworzec kolejowy ulokowany na ul. Kaivokatu otwarto w 1919 r. Słynący z wysokiego sklepienia głównej hali może być początkiem do dalszego poznawania miast Finlandii. Niemniej warto i przy nim zatrzymać się dłużej, gdyż jest prawdziwą perełką w zakresie architektury, gdyż jego front zdobią duże posagi. W środku specjalne pomieszczenie tworzy prezydencki salonik, z którego może korzystać głowa fińskiego państwa. Jego powstanie nie było jednak wyrazem pychy któregoś z poprzednich politypów, a cesarz Rosji, który zapragnął mieć tu swoją prywatną część. ²⁴

Dworzec kolejowy w Helsinkach; źródło: Wikipedia

¹ https://fi.wikipedia.org/wiki/Kauppatori_(Helsinki)

² https://fi.wikipedia.org/wiki/Helsingin_kaupungintalo

³ https://fi.wikipedia.org/wiki/Presidentinlinna

⁴ https://en.wikipedia.org/wiki/Uspenski_Cathedral

⁵ https://en.wikipedia.org/wiki/Senate_Square,_Helsinki

⁶ https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_II_(statue_in_Helsinki)

⁷ https://fi.wikipedia.org/wiki/Bockin_talo

⁸ https://fi.wikipedia.org/wiki/Uspenskin_katedraali

⁹ https://en.wikipedia.org/wiki/Havis_Amanda

¹⁰ https://en.wikipedia.org/wiki/Kappeli

¹¹ https://fi.wikipedia.org/wiki/Johanneksenkirkko_(Helsinki)

¹² https://fi.wikipedia.org/wiki/Akateeminen_Kirjakauppa

¹³ https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_towarowy_Stockmann_w_Helsinkach

¹⁴ https://fi.wikipedia.org/wiki/Ateneumin_taidemuseo

¹⁵ https://fi.wikipedia.org/wiki/Suomen_Kansallisteatteri

¹⁶ https://fi.wikipedia.org/wiki/Eduskuntatalo

¹⁷ https://en.wikipedia.org/wiki/National_Museum_of_Finland

¹⁸ https://en.wikipedia.org/wiki/Finlandia_Hall

¹⁹ https://fi.wikipedia.org/wiki/Temppeliaukion_kirkko

²⁰ https://fi.wikipedia.org/wiki/Luonnontieteellinen_keskusmuseo

²¹ https://en.wikipedia.org/wiki/Kallio

²² https://en.wikipedia.org/wiki/Helsinki_Metro

²³ https://en.wikipedia.org/wiki/Helsinki_tram_network

²⁴ https://en.wikipedia.org/wiki/Helsinki_Central_Station