Kyrenia to ścisły top, jeśli chodzi o cypryjski kierunek urlopowy. Turyści już dawno odkryli możliwości, jakie wiążą się ze spędzeniem tu sielankowego okresu, jakim bez wątpienia są zarezerwowane wcześniej wczasy na Cyprze.

Dostosowana do potrzeb turystów oferta jest niezwykle bogata i w pełni wypełnia znamiona tego, czym jest turystyka na tak. Kyrenia to bowiem nie tylko same kilkugwiazdkowe hotele, ale i wiele atrakcji. Na pierwszy plan wysuwają się serwujące przepyszne dania restauracje, okazałe sklepy, w których można przepaść na kilka godzin czy wreszcie tak popularne wśród młodych kluby nocne. Wszystkie te miejsca w momencie przybycia na wyspę, warto przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza, ciesząc się chwilą. ¹

W przeszłości

Funkcjonujący też w przestrzeni jako Kirenia ośrodek miejski, który przycupnął na północnym wybrzeżu Cypru, naznaczony był rzymską obecnością. Z czasem szczególne położenie wyspy znalazło ujście w powstaniu imponujących jak na owe czasy, murów wznoszonych, tym razem, przez Wenecjan.

Swoją drogą, wiele innych nacji nie skąpiło aktywnego zainteresowania tą częścią Cypru. Przez ponad dwie dekady, począwszy od 1210 r., zasiadający na niemieckim tronie cesarz Fryderyk II, czynił starania, mające dać mu władzę nad miastem. ²

Tajemnicą poliszynela jest, iż miejscowość, dawniej pokryta była pola uprawnymi. Wśród nich większość roślin stanowił chleb świętojański, używany jako pasza dla koni. Działalności rolniczej dowodzą stojące do dziś w okolicach magazyny, które efektownie zrewitalizowano.

Kyrenia – widok na wybrzeże; źródło: Flickr

Stary Port i okolica

Spoglądając na eleganckie statki wycieczkowe trudno nie zamarzyć o pełnym wygód rejsie. Takie wakacje na Cyprze są marzeniem wielu urlopowiczów. Ci jednak, którzy zdecydują się wybrać odpoczynek na lądzie, także będą z tego powodu wiele ukontentowani. Wystarczy, że rozejrzą się wokół jednej z najpopularniejszych miejscówek w cypryjskiej Kyrenii, a więc tutejszym porcie, który swe pierwotne funkcje przestawał pełnić stopniowo.

Notabene perturbacje, jakie przechodził, stały za ograniczeniem jego działalności. Przyszedł bowiem taki czas, kiedy to przy jego nabrzeżach widać było coraz mniej statków. A przecież, dotąd licznie odpowiadały za działalność handlową, napędzając zyski miejscowych. Ogromne ładunki zboża, oliwek, wreszcie zwierząt hodowlanych w postaci kóz i osłów, ale i drewna czy ceramiki, gwałtownie zmalały w 1885 r. A przyczyną takiego stanu rzeczy były bezpardonowe działania Brytyjczyków, którzy burząc chroniące go dotychczas przed nawałnicami zabudowania, jakby zaprosili naturę do śmiercionośnego tańca. Tak już w pierwszych latach XX stulecia okrojono jego działanie, zamykając północną część. W 1945 r. Anglicy, zdając sobie sprawę z błędu, postawili jednak nowe elementy we wschodniej część portu w Kyrenii.

Kwitnąca turystyka na Cyprze pozwoliła zamienić miejscówkę w wylęgarnię knajpek, restauracji i kawiarni. Smakowitymi specjałami raczą się tu zarówno miejscowi, jak i urlopowicze. A w przerwach między konsumpcją, cieszą się bogactwem najbliższego sąsiedztwa, pełnego atrakcyjnych elementów.

Wyjątkowo o atencję zabiega sam port, stanowiący miejsce docelowe do cumowania posiadaczy ekskluzywnych jachtów. Dobicie tu do brzegu z jednej strony zapewnia możliwość zejścia na ląd i eksploracji samej miejscowości, z drugiej nie naraża zbytnio na nieprzewidziane niedogodności. Zarządzający pirsami chlubią się wysokim poziomem bezpieczeństwa, oferowanym przybijającym do brzegu. ³

Pewnie poczują się tu także ci, którzy z podróży muszą przywieść sobie jakieś suweniry. Choć po prawdzie tachanie ze sobą nawet przepięknego dywanu z dalekiej Kyrenii, nie za bardzo ma sens. Jeśli jednak chcecie, śmiało próbujcie 🙂

Znaczenie lepiej udać się w progi funkcjonującego tutaj Centrum Informacji Turystycznej Kyrenia. Poprzebierać tu można w ciekawych gadżetach: kolorowych mapkach miasta i licznych broszurach, przybliżających możliwości miasta. ^{4, 5}

Kyrenia, czyli wczasy na Cyprze ze zwiedzaniem

Choć głównym magnesem dla przybywających tu turystów są oczywiście piękne, piaszczyste plaże i gorące słońce, to dla części osób to nie wystarczy. Inni wolą pozwiedzać, namacalnie poczuć ducha historii i zapamiętać na zawsze to szczególne podniecenie, w trakcie chłonięcia atmosfery nowo poznawanych miejsc. Dlatego wielu nad wylegiwanie się przedkłada gruntowne poznanie Kyrenii. A atrybuty miasto ma do tego doprawdy zacne…

Wczasy na Cyprze z wykupionym zwiedzaniem zabytków pozwolą zajrzeć na przykład do meczetu Aghi Cafer Paszy (Agha Cafer Pasa Cami), który – jak mogło być inaczej – wabi wzrok swym minaretem. Co warto o nim wiedzieć? Budując świątynię w l. 1589-90 r., Turcy urządzili tu trzy sale, korzystając z miejsca, gdzie stały stare magazyny chleba świętojańskiego. Aby nadać meczetowi dodatkowego znaczenia, nieopodal zbudowano również fontannę Hasana Kavizade Hyseyna, do dziś ozdobioną tradycyjnymi półksiężycami.

Meczet Kyrenia; źródło: Flickr

Owe osmańskie czasy, delikatnie mówiąc, nie były dla Kyrenii złotym okresem. Opanowane przez wojsko miasto, funkcjonujące wówczas jako Girne jakby zdziczało, a dotychczasowa wielokulturowość wraz z wyrugowaniem chrześcijańskiej społeczności wyparowała.

Jak się wkrótce okaże, miejsc z dominującą rolą sacrum jest tu znacznie więcej. Na zachwycenie się architekturą kościoła Chrystopolitiasa (Khrystopolitissa) nie ma co prawda cienia szansy, ale to nie znaczy, że nie będzie ciekawie. Sięgający pierwszych lat XIV w. obiekt to dziś może nie ruina, ale daleko mu do statusu skarbu narodowego. Stosunkowo niedawno uratowano go od całkowitego zniszczenia. Do tego jako niezwykle istotny pod względem historycznym, znajduje się w planach wielu wycieczkowiczów. Wedle specjalistów był premierowym miejscem sprawowania obrzędów religijnych w Kyrenii.

Spośród miejsc o znaczeniu religijnym, którym z pewnością warto się bliżej przyjrzeć w 45 tys. Kyrenii, znajduje się kaplica Terra Santa w stylu gotyckim oraz kościół św. Andrzeja z 1913 r.

Cypr od dawien dawna jest niespójny pod względem wyznawanej wiary. Wybierając się na rekonesans po Kyrenii, warto mieć tego świadomość. Zwłaszcza, dochodząc do Mauzoleum Baldöken (Fakizade) Türbe, które urządzono na cmentarzu muzułmańskim. Skądinąd pierwotnie dedykowany był żołnierzom, którzy zginęli podczas walk o podbój miasta. Z czasem zaczęto urządzać tu jednak pochówki zwykłych ludzi. Kiedy w XVII w. tego zaprzestano, na wiele lat pozostał zapomniany. Zdecydowano się go odnowić dopiero w 1995 r.

Mauzoleum Baldöken (Fakizade) Türbe; źródło: Flickr

Pożegnanie brytyjskiego zwierzchnictwa nad Cyprem zapoczątkował burzliwy okres między wywodzącymi się z Grecji i Turcji mieszkańcami. Na szczęście wygaśniecie konfliktu, pozwoliło zająć się najpilniejszymi sprawami. A było tego sporo. Jednym z następstw było pojawienie się nowego ratusza w Kyrenii, którego cechą szczególną jest obecność fontanny z wyrzeźbionymi w kamieniu trzema gołębiami.

Otwarte granice, łatwość podróżowania po świecie. To wszystko się już jakiś czas temu sprawiło, że ludzie zapragnęli odwiedzać Cypr. Wakacje, połączone z poznawaniem zabytków tego nietuzinkowego państwa stanowi jedną z najczęściej wybieranych opcji przez ludzi.

Kyrenia jest w tym aspekcie wdzięcznym miejscem. Dowodzi temu Okrągła Wieża, czyli część murów obronnych wypełniająca skrzyżowanie Ziya Riski Caddesi z Atilla Sokagi. Ta dawna konstrukcja obronna miasta zwana jest przez miejscowych także Wieżą Bizantyjską. Jej potęgę ukazują kamienne ściany stawiane z mozołem w VIII w. W ten sposób Bizantyjczycy chcieli zapewnić sobie spokój, przed atakami Arabów. Mającą głównie bronić portu wieżę przebudowano w XIV w. I kto wie, czy dziś byłaby okazja na nią popatrzeć, gdyby nie starania miejscowego przedsiębiorcy, który odnowił ją, tworząc zalążek dla organizacji oferującej dziś przedmioty miejscowych rzemieślników.

Lokalny klimat targu Bandabuliya turyści chłonąć mogą wszystkimi zmysłami. Odnowiony w 2006 r. jest miejscem, tworzącym wyjątkowy spektakl. Świadczy o tym jego historia sięgającą 1878 r.

Właśnie wtedy to Brytyjczycy przejęli zwierzchnictwo polityczne nad Kyrenią, po czym stawiając halę targową, umożliwili mieszkańcom nieskrępowane przebieranie w oferowanych tu rybach, mięsie, warzywach i owocach. Wspomniana angielska obecność pozwoliła także popchnąć pewne sprawy w Kyrenii do przodu. W efekcie miejscowość znacznie wypiękniało, na co wpływ miały starania pracujących tutaj nad przywróceniem właściwego wyglądu poszczególnym zabudowaniom i innym punktom na mapie miasta. ⁶

Muzea Kyrenii

Kyrenia, jak każde miasto, posiadające długą historię, cieszy się obecnością wielu placówek kulturalnych. Do najciekawszych należą:

• Muzeum Ikon – mieści się w dawnym kościele ortodoksyjnego obrządku greckiego Archanioła Michała. Zbudowany w 1860 r. na wzniesieniu niedaleko portu doczekał się nowej dzwonnicy ćwierć wieku później. Gdy budynek ledwo stał, podjęto próbę jej ratunku. Udany zabieg pozwolił otworzyć tu placówkę muzealną, której wyróżnikiem są efektowne ikony. Malowidła ze świętymi tworzą wystawę prac sięgających XVII w. Niedaleko wejścia ustawiono sarkofag z marmuru z ok. 400 r. z wyrytym nań krzyżem.
• Muzeum Sztuk Pięknych – otwarte w 1975 r. Sama siedziba jest jednak znacznie starsza. Zbudowana w 1938 r. jako Wola niezwykle majętnego miejscowego wypełniona jest płótnami, przedmiotami z ceramiki, także z krajów Azji.
• Muzeum Sztuki Ludowej – zajmuje ładny gmach w stylu weneckim w pobliżu sportu. Od 1974 r. wypełniają go przedmioty służące miejscowym w codziennych czynnościach. Gros z nich należała do tureckiej społeczności.
• Muzeum Etnograficzne – urządzone w starym domu. Ukazuje tradycyjny wygląd tutejszych pokojów, z oryginalnymi obrusami oraz kuchni. ⁷

Zamek w Kyrenii celem turystów

Analizując początki istnienia Kyrenii, wypada przywołać postać niejakiego Cefeusza – dowódcy wojskowego z peloponeskiej Arkadii, który przybywszy w te rejony wyspy, przywiódł ze sobą gromadę Greków. Pierwsi osiedleńcz czerpali zyski z tytułu położenia miasta, oferując możliwość zawinięcia do tutejszego portu licznym statkom handlowym. Ten status pozwolił na bogacenie się miejscowych, także pod rzymskim panowaniem.

Największą atrakcją turystyczną Kyrenii jest zamek. Zajmowany przez rządzących miastem wielokrotnie doznawał przeróbek. Jego podstawy pochodzą jeszcze z czasów rzymskich, konkretnie I w. Później, w VII stuleciu, swoje dodali Bizantyjczycy, budując mocne fortyfikacje,

Co jak co, ale skuteczności budowniczym nie można odmówić. Nigdy w swej historii nacierające wojska nie zdołały go odbić, w czasie tradycyjnego oblężenia. Wszystko dzięki pomysłowi Lusignanów, którzy poświęcili sporo czasu oraz środków, by nie tylko zmienić rozplanowanie pomieszczeń zamku, ale przede wszystkim, znacząco go rozbudować. Otaczając go murami i tworząc obronne baszty, zadbali zarówno o to, by nikt nie mógł się do niego przedrzeć od strony morza, jak i ziemi.

Nastał jednak XV w. w którym to Kyrenia stała się celem weneckich wojsk. Te wiedząc, że nic nie jest dane raz na zawsze, nadali mu szczególnych cech. Głównie za sprawą zainstalowania na nich armat i wszelkich pomieszczeń, w których przechowywano proch. Co więcej, tak zaparli się w chęci uczynienia z niego miejsca nie do zdobycia, że poświęcili nawet kwatery, w których dotychczas zamieszkiwali członkowie rodzin królewskich, oraz nadające szyku budowli wieże. Te ostatnie owszem odbudowano, ale już z zachowaniem głównie swej militarnej funkcji.

Urządzili się nim także tureccy okupanci, zajmując wnętrza w 1571 r. Do dziś pamiątką po nich jest znajdujący się tu grób, w którym spoczywa Sadik Pasza. ⁸

W swej historii po jego lochach niosły się dramatyczne jękom osadzonych w jego murach więźniów.

Do dziś wyznacznikiem zamku są wypełniające rogi konstrukcji potężne wieże. Z racji skomplikowanej historii ściany budowane były rękami przedstawicieli różnych cywilizacji. Przypatrując się uważniej basztom w północno-wschodniej części, dostrzec można bizantyjskie elementy.

Zamek w Kyrenii; źródło: Flickr

Całe szczęście, że turystyka na Cyprze łączy się z poznawaniem tak ciekawych miejsc! Wejście na zamkowy teren wiedzie dziś XIV w. brama z czasów Wenecjan, by dalej trafić na bramę z okresu Lusignanów. Ok. 1100 r. na zamku dobudowano kaplicę, która z czasem przyjęła kształt kościoła św. Jerzego. Jego strop podtrzymują kolumny korynckie. Droga wiedzie daleko stanowiska artylerii i północno-wschodniej wieży Lusignanów. Jej nazwa wprost nawiązuje do czasów, kiedy to w 1192 r. Kyrenia trafiła w ręce Guya z Lusignan – przedstawiciela majętnego, francuskiego rodu. Dziś tworzy przestrzeń wystawiennicza, przybliżająca odzież wojskowa i zbroje Bizantyjczyków. ⁹

Warto zajrzeć na dziedziniec wewnętrzny budynek straży zamkowej. Interesującym elementem jest również grób Sadika Paszy, który zginął, prowadząc tureckie wojska ku próbie ataku na zamek.
Wieża Wenecka w południowo-wschodniej części pełniła funkcję składu prochu i miejscem ulokowania dział. Nieopodal, w podziemiach umiejscowiono cysternę.

Interesującym elementem zamku jest pomieszczenie z urządzona wystawa Galerią Znalezisk Grobowcu, będącej efektem prac archeologicznych i wydobycia pozostałości z neolitu, czasów rzymskich i bizantyjskich. 

Zamkowy teren jest również miejscem, w którym zorganizowano Muzeum Wraku, zawierające wydobyte w 1965 r. szczątki statku towarowego sprzed 2300 lat. Na wrak, spoczywający 30 m pod lustrem wody natknięto się przypadkiem. W 1967 r. rozpoczęto szeroko zakrojoną akcję mająca wydobyć go na powierzchnię. Gdy dwa lata później starania zwieńczono sukcesem, jego elementy poddano drobiazgowym badaniom. Dzięki nim ustalono, że do budowy mającej 15 m jednostki pływającej przystąpiono ok 389 r. p.n.e. Skonstruowana z drzewa cedrowego załadowana była bazaltowymi kamieniami młyńskimi, amforami z winem i orzechami. Niespodziewanie osiadł na dnie w nieznanych okolicznościach ok. 306 r. p.n.e. ^10, 11

Źródła:

¹ https://en.wikipedia.org/wiki/Kyrenia

² https://www.cyprusalive.com/el/i-endoxi-poli-tis-keryneias

³ http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=12908&-V=limmata

⁴ https://en.wikipedia.org/wiki/Kyrenia

⁵ https://www.cyprusparadise.com/articles/kyrenia-harbour/

⁶ https://en.wikipedia.org/wiki/Kyrenia

^{7, 8, 9} https://en.wikipedia.org/wiki/Kyrenia

¹⁰ https://en.wikipedia.org/wiki/Kyrenia_Castle

¹¹ https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%B5%CF%81%CF%8D%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82