Samoa, to niewielkie państwo złożone z 14 wysp rozsianych na wodach Pacyfiku. Leżące w Polinezji uważane jest przez część za prawdziwy raj. Poznacie więc ciekawostki o Samoa.

• powierzchnia Samoa wynosi: 2831 km² , co oznacza je że jest ponad 110 razy mniejsze od Polski
• Mount Vaea zlokalizowana jakieś 3 km od portu w mieści Apia; góra stała się sławna za sprawa pochówku w jej okolicy słynnego pisarza Roberta Louisa Stevensona, autora m.in. „Wyspy Skarbów”, który zamieszkał tam cztery lata przed śmiercią; po tym jak zmarł, zgodnie z jego życzeniem jego trumnę Samoańczycy wnieśli na górę; dziś droga do grobu zwana jest „Drogą Kochających Serc”

Mount Vaea mieszcząca grób Roberta Louisa Stevensona; źródło: Wikipedia

• stolicą kraju jest miasto Apia
• przepisy drogowe stanowią, iż w kraju obowiązuje ruch lewostronny; co ciekawe do 2009 r. jeżdżono po prawej stronie jezdni
• ludność: 202 tyś
• lasy pokrywają ok. 60% terytorium Samoa
• główną wyspą archipelagu Wysp Samoa jest Upolu, zamieszkuje ją prawie 75% całkowitej populacji kraju i to tam zlokalizowane jest stolica
• wsie opierają swe działanie o lokalne rządy i wspólną własność
• w 1905-11 r. w okolicy Gagaʻemauga doszło do serii erupcji wulkanu Mt Matavanu w efekcie lawa słynęła niszcząc wioski Saleaula i Salago, tworząc pole lawy, które istnieje do dziś

Erupcja wulkanu Mt Matavanu Gagaʻemauga Samoa; źródło: Wikipedia

• największym regionem Samoa jest Tuamasaga, leżący w środkowej części wyspy Upolu; mieści się w nim wioska Vailele, w której mieściła się dawniej siedziba niemieckiej firmy „Deutsche Handels und Plantagen Gesellschaft” – właściciela tutejszych plantacji; archeologowie odkryli w niej także kopce ziemne – jeden z nich Laupule, związany z postacią znaną z tutejszych legend – Tupuivao

Wykopaliska w Vailele w 1957 r.; źródło: Wikipedia

• podstawą kultury Samoańczyków jest tzw. fa’a, czyli specyficzny system zachowań i obowiązków, odnoszących się do relacji, jakie mają ze sobą ludzie, oraz wysoko postawiona elita polityczna
• oficjalna nazwa państwa brzmi: Malo Sa’oloto Tuto’atasi o Samoa, co oznacza Niezależne Państwo Samoa
• plaże na Samoa pełne są tzw. beach fale, czyli skromnych chatek wzniesionych z kilku słupów drewnianych, bez ścian krytych jedynie strzechą, które dziś upodobali sobie turyści jaki niedrogie miejsca noclegowe

Domki Beach fale na Samoa; źródło: Flickr

• najbardziej na zachód wysunięty punkt Samoa to przylądek Mulinu’u; słynie z sadzawki Fafa O Sauai’i – świętego miejsce dawnej społeczności wierzącej w to, że zmarli wstępowali stąd do świata zmarłych
• o panowanie nad wyspami walczyły między sobą mocarstwa kolonialne: Wielka Brytania, Niemcy oraz Stany Zjednoczone; w efekcie dochodziło do wielu starć, czego konsekwencją był konflikt z marca 1889 r. kiedy to w okolicach portu Apia stawiły się okręty wszystkich trzech; bitwie zapobiegła… wielka burza, która 15 marca uszkodziła jednostki wszystkich armii; drugi konflikt z 1898 r. zakończył się traktatem o podziale wysp
• walutą Samoa jest tālā samoańska, 1 tālā = 100 sene
• Samoańczycy są ludźmi wybierającym życie w innych krajach; co więcej większośc obywateli kraju mieszka właśnie poza jego granicami, głównie w Australii i Nowej Zelandii
• ciekawym miejscem na Samoa jest grota Vaatausili i Via sua Toto – „grota krwi”, gdzie wojownik Tupa’ilevaililigi wrzucał odcięte głowy swych wrogów
• Kopiec Pulemelei (Tia Seu Acient Mound) to usypana z kamieni struktura będąca swoistą piramidą ustawioną na pow. 51 x 50 m i wysokości 12 m, z jej szczytu rozpościera się widok na ocean i dżunglę

Kopiec Pulemelei, czyli Tia Seu Acient Mound – Samoa; źródło: Flickr

• cieśnina Apolima stanowi 13 km pas wody oddzielający dwie największe wyspy Samoa Upolu i Savai’i; wypełniają je trzy małe wyspy Manono i Apolima z małymi wioskami, oraz niezamieszkana Nu’ulopa
• pierwszym znanym człowiekiem spoza Polinezji, który dotarł na Samoa był holenderski podróżnik Jacob Roggevee co miało miejsce w 1722 r.
• tradycyjne samoańskie tańce Fa’ataupati, Maulu’ulu, Sasa, Siva afi, Taualuga, Matamatame i Ailao przekazują historię kontaktów między Samoańczykami a przedstawicielami przybywających na wyspy ludów, zarówno z Zachodu jak i Wschodu; dziś jest ważną częścią kultury; najbardziej znanym tańcem jest jednak Siva tau – taniec wojownik, który dziś zobaczyć można przed meczami rugby

Tradycyjne tańce samoańskie; źródło: Wikipedia

• ciekawostkę o Samoa stanowi fakt, iż mechanizmem napędowym gospodarki jest rolnictwo; branża stanowi zatrudnienie dla 2/3 społeczeństwa, jednocześnie stanowią 90% towarów eksportowych; główne uprawy stanowią kopra, czyli suszone mięso kokosowe), ziarna kakao, banany i kauczuk
• herb państwowy Samoa funkcjonuje w przestrzeni od 1962 r., czyli uzyskaniu niepodległości; tworzy go srebrna tarcza podzielona z fala oraz trzy rzędy zielonych palm otaczających główne drzewo; niżej na granatowym tle widać 5 srebrnych gwiazd ułożonych w Krzyż Południa; na samej górze umieszczono granatowy promieniujący na czerwono krzyż łaciński; czerwone tło symbolizuje siatkę kartograficzną; po obydwu stronach widać gałązki oliwne z siedmioma liśćmi; za tarczą znajduje się siatka kartograficzna; herb wypełnia także dewiza Samowa brzmiąca: „Faʻavaei le atua Samoa”, – „Samoa jest założone na Bogu”

Herb Samoa; źródło: Wikipedia

• na terytorium państwa składają się dwie główne wyspy pokryte tropikalnym lasem: Savai’i i Upolu; mniejsze acz zamieszkane Manono i Apolima oraz archipelag niezamieszkanych Wysp Aleipata, składających się z Nu’utele, Nu’ulua, Fanuatapu i Namua
• ludami pierwotnymi na wyspie byli przedstawiciele ludu Lapita, którzy odkrywając Wyspy Samoa osiedlili się na nich 3500 lat temu, to właśnie oni wykształcili tutejszy język i tożsamość kulturową
• To Sua Ocean Trench to dwa zapadliska wodne otoczone bujną roślinnością; mieści na dnie dwa baseny

To Sua Ocean Trench Samoa; źródło: Flickr

• Samoa podzielone jest na 11 regionów, zwanych tu itūmālō (dzielnicami politycznymi);
• najwyższym szczytem Samoa jest Mauga Silisili; zlokalizowany na wyspie Savai’i sięga 1858 m n.p.m.
• Samoańczycy wielką wagę przywiązują do tatuowania sobie ciała; zwyczaj ten jest bardzo popularny na Polinezji; mężczyźni nanoszą na swe ciało tzw. Poe’a, czyli tatuaże oparte na wzorach geometrycznych rysunki, pokrywaj ciało od kolan do żeber; dziewczyny ozdabiają się tzw. malu, tatuując sobie część nóg – od miejsc pod kolanami do ud

Samoański tatuaż kobiecy malu; źródło: Flickr

Inne interesujące ciekawostki o Samoa

• po zakończeniu I wojny światowej do 1962 r. wsypami Samoa zarządzały władze Nowej Zelandii
• ślady archeologiczne wskazują, że Samoańczycy utrzymywali bliskie kontakty z mieszkańcami Fidżi i Tongą, co często kończyło się mieszanymi małżeństwami
• w dystrykcie Va’a-o-Fonoti znaleźć można mała osadę Uafato; w l. 90 miejscowi wytyczyli tutaj obszar choriony chcąc za wszelką cenę powstrzymać wyrąb lasów; dziś znany jest z powstających tutaj ładnych drewnianych rzeźb i naznaczonej tradycją sztuki i rzemiosła

Prace nad drewnianymi rzeźbami w Uafato na Samoa; źródło: Wikipedia

• 57,4% społeczeństwa to protestanccy;, 19,4% – wyznawcy rzymskokatoliccy; a 15,2 mormoni; reszta ludzi wyznaje inne wiary
• hymn państwowy Samoa stanowi pieśń „Sztandar wolności”; przyjęto go w 1962 r. autorem zarówno muzyki jak i słów jest Sauni Iiga Kuresa
• na Samoa działa 5 portów lotniczych; największym jest działający w stolicy – Faleolo
• dystrykt Auna, składający się z 18 wiosek przez lata funkcjonowała wśród miejscowych jako „Itu Alofi”, czyli miejsce w którym organizowano zgromadzanie; wpływ na to miał mieszkający tu ludzie posiadający dużą władzę polityczną;
• Biała Niedziela to doroczne, ruchome święto, zwane przez miejscowych Lotu Tamaiti, czyli Służba Dzieci; rodzice celebrują wówczas dzieciństwo, organizują nie tylko nabożeństwa religijne ale także przedstawienia taneczne,  obdarowywanie prezentami; nazwa wzięła się od ubieranych wówczas białych szat
• w 1914 r. na wyspie Upoli Niemcy zbudowali kolej wąskotorową; połączyli wybrzeże Apii z góra Vaea; główna trasa miała 6,4 km dł, zaś wraz z odgałęzieniami 12,9 km do plantacji kokosów

Kolej wąskotorowa na Samoa; źródło: Wikipedia

• obszar Samoa długo podlegał obcym państwom; w l. 1899-1915 r. opanowali go przedstawiciele Cesarstwa Niemieckiego; potem rządziły nim wspólne władze Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii aż 1 stycznia 1962 r. kraj uzyskał niepodległość.
• sportem narodowym Samoańczyków jest rugby
• na Samoa obowiązują dwa języki urzędowe: samoański i angielski
• region Faʻasaleleaga obejmuje wschód wyspy Savai’i; jego stolica – wioska Safotulafai była główną bazą ruchu oporu „Mau a Pule”, którego członkowie ostro sprzeciwiali się rządom kolonialnym
• dawnej na Samoa rządy pełniły rożne dynastie władców, niereprezentujących m.in. linię Tui Manu’a; prócz nich władze sprawowali królowa Salamasina, króla Fonoti oraz przedstawiciele dynastii Malietoa, Tupua Tamasese, Mata’afa i Tuimalealiifano
• samoańska muzyka jest typową mieszanka różyc brzmień, co ma związek z mieszania kultur i tradycji oraz kontaktami z ludźmi z czterech stron świata; od tysięcy lat w tworzeniu muzyki towarzysza drewniane bębny; po sprowadzeniu się na wsypy misjonarzy upowszechniła się tu muzyka religijna

Starożytne instrumenty muzyczne Samoa; źródło: Wikipedia

• gęstość zaludnienia na Samoa wynosi 70 os./km²
• żywe wśród mieszkańców Samoa jest opowiadanie legend; czynność ta doczekała się nawet swej nazwy – fāgogo; wszystko odbywa się w niezwykle żywej formuje, przywodzącej na myśl przedstawienie teatralne
• pierwsze znaczki pocztowe zostały na Samoa w 1877 r przez prywatna pocztę „Samoa Express” szybko zostały…podrobione’; w 1886 r; kolejna prywatną inicjatywę założył J. Davis w 1886 r. wydając z „Samoa Postage” wydawano w latach 1886–1899; w 1886 r. w obrocie pojawiły się z kole niemieckie znaczki; w 1914 r. wypały je nowozelandzkie; od niepodległości w 1962 r. wydane są wyłącznie państwowe
• panująca w l. 118-19 epidemia hiszpanki znacząco przetrzebiła ludność wysp Samoa; w tym czasie zachorowało aż 90% populacji; ofiary śmiertelne stanowiło 30% dorosłych mężczyzn, 22% dorosłych kobiet i 10% dzieci
• najdłuższą rzeką Samoa jest Vaisigano; ma 11,5 km dł. i przepływa przez stolice kraju – miasto Apia; posiada trzy główne odgałęzienia których źródła znajdują się głównym grzbiecie wulkanicznym biegnącym wzdłuż wyspy
• tradycyjna forma kobiecej odzieży na Samoa to puletasi; zwana też puletah stanowi dwuczęściowa sukienkę ze spódnicą i topem; ostatnio powstało sporo nowych stylów ubioru

Puletasi – tradycyjny strój kobiet na Samoa; źródło: Wikipedia

• na Samoa zorganizowano dwa parki narodowe Park Narodowy Jeziora Lanoto’ooraz Park Narodowy Pupu Pu’e; otworzono także kilkanaście rezerwatów; w Falealupo i Tafua, rezerwat lasu deszczowego, stworzył przymierze wioski urządzono rezerwaty lasów deszczowych
• chrześcijańscy misjonarze zaczęli swa posłuję na Samoa w 1830 r.; przybyły z Londynu misjonarz – John Williams, jak pierwszy starał się wyplenić miejscowy zwyczaj wojenny polegający na… ścinaniu głowy wroga i zabieraniu jej ze sobą, jako prezent dla swego dowódcy
• okręg wiejski Satupaʻitea, składający się z czterech wiosek: Moasula, Pitonu’u, Satufia i Vaega w XIX w. stał się siedziba misji metodystów; przybyły tutaj w 1860 r. angielski misjonarz po przybyciu tutaj z żoną pierwsze dwa lata mieszkał w bambusowej chatce by później zbudować pierwszy dom misyjny i prowadzić działalność edukująca późniejszych nauczycieli
• polityka Samoa gwarantuje możliwość przybycia na Samoa bez konieczności zdobycia wizy, jednakże obcokrajowcy muszą posiadać paszport ważny jeszcze przez min. pół roku
• rzek Auflio posłużyła wybudowaniu na niej tamy mającej 20 m wys. i 82 m dł.; inwestycja hydroenergetyczna w Va’a-o-Fonoti na wyspie Upolu ma moc 4 MW; budowa ruszyła w 1990 r. i została oddano do użytku 3 lata później
• w 1786 r. do wysp Samoa dotarł francuski odkrywca Louis-Antoine de Bougainville; nadał im nazwę Wysp Nawigatora; mimo tego na ożywione kontakty z miejscowymi trzeba było czekać do 1830 r. kiedy na wyspy zaczęli zjeżdżać misjonarze z Anglii, wielorybnicy oraz kupcy
• Samoańczycy oburzając się na sposób kratowania kolonizatorów, obwiniali ich nie tylko o wybuch epidemii grypy ale i potężną inflacją; ludzi masowo przystępowali do ruchu oporu ; pokojowa demonstracja w centrum Apii z 28 grudnia 1929 r. przerodziła się w strzelaninę, w której zginął główny wódz Tupua Tamasese Lealofi III; do dziś dzień ten znany jest jako ”Czarna Sobota”
• flaga Samoa zawiera Krzyż Południa, czyli symbol Oceanii; kolory pełna zaś funkcje symbolicznie i tak: czerwony to odwaga; niebieski – wolność, a biały – czystość

Flaga Samoa; źródło: Flickr

• Samoańczycy tylko raz celebrowali jak dotąd zdobycie medalu na Igrzyskach Olimpijskich; tego wyjątkowego wyczynu dokonała w 2008 r. w Pekinie sztangista Ele Opeloge
• trzykrotnie na Samoa dochodziło do trzęsień ziemi – w 1917, 1977 i 2009 r.; najsilniejsze z nich było pierwsze, które wywołało tsunami ^{1, 2}

Szukasz sposobu na Australię, poznaj plan wycieczki do Melbourne!

źródła:

¹ https://pl.wikipedia.org/wiki/Samoa

² https://en.wikipedia.org/wiki/Samoa