Miasto, którego korzenie sięgają czasów historycznych, konkretnie 8000 r. p.n.e., nie może być nudne. Tym bardziej że przecież nie stanowi wyłącznie ruin po których, po których można przespacerować, zrobić zdjęcie i ruszać dalej. Nie, chcący zobaczyć Amman muszą wiedzieć, że to pełnowartościowe miasto. Ba, nawet stolica Jordanii! Poznajcie największe atrakcje Ammanu.
Nie bez kozery mówi się, że Plac Haszymidzki stanowi po zmroku centrum ammańskiego życia. Cokolwiek dziwnie prowadzonego, gdyż nie przy stolikach knajpek, a raczej z lichymi kubkami w rękach. Na 20 tys. m2 gromadzą się wówczas tłumy, ciesząc się odrestaurowaną w 2014 r. miejscówką. 1
Plac Haszymidzki; źródło: Wikipedia
Bezsprzecznie na liście tego, co zwiedzić w Ammanie, trzeba ująć wyłożony dużą kostką brukową plac. A to dlatego, że wygląda zjawiskowo. Z jednej strony oferuje widok na pnące się na wzgórzu domostwa, z drugiej wabi starożytnymi ruinami Teatru Rzymskiego.
Amman, podobnie jak Rzym, położony jest na siedmiu wzgórzach, tyle że jest znacznie starszy, bo o jakieś 1000 lat.
Co zobaczyć w Ammanie, czyli podróż przez historię
Wpatrując się w mogący niegdyś pomieścić 6 tys. ludzi ów amfiteatr, nietrudno sobie wyobrazić znój, jaki towarzyszył stawiającym go w II w. budowniczym. Palące słońce, ani śladu cienia, w którym można by odsapnąć. Rzucające się w oczy do dziś trzy poziomy budowli doskonale oddawały akustykę, przez co występujący na nim aktorzy słyszani byli nawet przez najwyżej siedzących członków publiczności. 2
Teatr Rzymski Amman; źródło: Wikipedia
Wzniesiony w II w. skromniejszy odeon na 500 osób, był zaś znacznie wygodniejszy, w trakcie niesprzyjających warunków pogodowych. Obojętnie czy palącego słońca, czy opadów deszczu. A to z uwagi na rozciągnięty nad nim drewniany dach. 3
Odeon Amman; źródło: Wikipedia
Myślicie fontanna i w umyśle pojawia się jakaś tam licha konstrukcja sikająca wodą we wszystkie strony? To nie ten adres. Starożytna atrakcja Ammanu – Nimfeum było na tyle pokaźną konstrukcją, że jego 3 m głębokości basem rozciągał się na 600 m2 powierzchni! 4
Nimfeum Amman; źródło: Wikipedia
Trzeba przyznać, że jedno bezsprzecznie się miejscowym udało. No bo, jakie inne miejsce nadawałoby się lepiej na otwarcie Muzeum Folkloru Jordanii, niż właśnie okolice tych historycznych elementów architektury? I tu gdzie zabawa i rozprzestrzeniający się stąd na okolicę odgłos śmiechu, stwarza idealne warunki do tego, by zatopić się w meandrach tutejszych zwyczajów. Wystawa koncentruje się tu na przybliżeniu sposobu życia na pustyni, oraz w wioskach i miastach Jordanii. Chcecie zobaczyć jak niegdyś ubierali się miejscowi. Nic prostszego…
O tym, że warto je zwiedzić będąc w Ammanie świadczą ubrane w tradycyjne kostiumy manekiny, ustawione tak, upozorowane tak, jakby wykonywały właśnie codzienne czynności. To tkają więc na krośnie, to majsterkują, wytwarzając produkt rzemieślnicze. Owa atrakcja Ammanu pozwala zwiedzić pokój sformatowany na wiejską kuchnię, w której kobiety piekły chleb. A, że nie tylko pracą żyje człowiek urządzone tu stoły to tryktraka, z siedzącymi przy nich postaciami dają namiastkę wczucia się w dawny klimat Ammanu. 5
Jordańskie Muzeum Folkloru – Amman; źródło: Wikipedia
Z górującej nad miastem cytadeli, warto spojrzeć na to, jak dziwna jest stolica Jordanii. Ciekawe jak też prezentował się w okolicach 1800 p.n.e., kiedy na wzgórzu pojawiły się pierwsze elementy fortyfikacji? Wyrywające sobie Amman z objęć kolejne armie pozostawiły po sobie niecodzienny miks. Rzymianie, Bizantyjczycy, wreszcie Umajjadzi lepili teren na własną modłę. 6
Cytadela w Ammanie; źródło: Wikipedia
Północny skraj górujący nad Ammanem cytadeli pyszni się ruinami Pałacu Umajjadów, z przełomu XI i XII w. Obchodząc pozostałości, w oczy rzuca się wyraźny podział na poszczególne pomieszczaniami. Recepcja mieni się zaś ścianami zdobionymi misternymi dekoracjami w typowym islamskim stylu.
Co zwiedzić w Ammanie jeszcze? Zajmujące wzgórze ruiny Świątyni Herkulesa zachwycają swymi potężnym rozmiarami. Gdy, jak dowodzą naniesione na nią inskrypcje, zaczęto ją wznosić, był 162 r. Ledwie w cztery lata zdołano ukończyć gmach, który najdobitniej świadczył o rzymskim panowaniu nad Ammanem. Do dziś oddech tamtych czasów wyczuwalny jest ze strony ustawionego tu w przeszłości 12 m posągu słynnego herosa Herkulesa, którego jedynym wspomnienie, łokieć i trzy palce. 7
Świątynia Herkulesa w Ammanie – na terenie cytadeli; źródło: Wikipedia
Na szczęście znacznie więcej podobnych skarbów poznać można, penetrując działającą nieopodal kolejną atrakcję turystyczną Ammanu – Jordańskie Muzeum Archeologiczne. I znów trzeba przyznać, że z lokalizacja wstrzelono się idealnie. Zapraszające do swych wnętrz od 1951 r. jest miejscem złożenia oryginalnych znalezisk, które udało się wydobyć z ziemi dzięki staraniom, jaskie przejawiali specjaliści z zakresu archeologii rodem z wysp Brytyjskich, Francji czy Hiszpanii. Niezwykle cenne artefakty wykonane z ceramiki, krzemienia raz metalu i szkła. Mimo ogromnego wysiłku szacuje się, że w ukryciu pozostaje jeszcze wiele szczątków dawnej historii. 8
Meczet Hussainiego to najstarszy taki gmach kultu w mieście; zbudowany w l. 20 XX w., tworzy jedną z większych atrakcji Ammanu, warto go więc zobaczyć.
Ruiny kościoła Bizantyjskiego na terenie cytadeli są pozostałością z przełomu V i VI w. Otoczony kolumnami jest dowodem na bogatą historię tego miejsca kultu. Dowodzą temu inskrypcje nawiązujące do postaci starożytnego boga Heraklesa, ale i św. Jerzego. Co więcej, sporo tu także dowołań islamskiej postaci Al Khadra.
Dziwnie to trochę brzmi, wziąwszy pod uwagę wspomniane starożytne kompleksy, ale zbudowana w 1924 r. siedziba poczty w Ammanie jest jednym z najstarszych obecnie gmachów w mieście. Rzecz w tym, że już od jakiegoś czasu, myśli nie zagłusza tu głośne przybijanie na kopertach pieczęci. Schedę po dawnym urzędzie przejęło to ministerstwo, to hotel.
Gdy nad nieruchomością zawisło widmo zburzenia, miejscowy konserwator zabytków Mamdouh Bisharat odkupił go, urządzając w nim Muzeum Księcia Diwan, w którym prym wiodą niezliczone aktynu, staroświeckie meble, oraz wiszące na ścianach płótna. 9
Muzeum Księcia Diwan – Amman; źródło: Wikipedia
A, i jeszcze jedno… Z Wild Jordan Center, a konkretnie wysoko urządzonej restauracji, rozciąga się fantastyczny widok na Amman, a zwłaszcza cytadelę.
Turyści w stolicy Jordanii, czyli atrakcje Ammanu
Co ciekawe nim w te rejony zapędzili się żądni kolejny ziem Rzymianie, znajdujące się tu miasto nazywano Filadelfią. Nie. nie od tej amerykańskiej 🙂 Raczej z chęci uczczenia Ptolemeusza Filadelfia, który zbrojnie zajął te tereny w III stuleciu p.n.e., zmieniając je w tętniące życiem centrum kulturalne ówczesnego Bliskiego Wschodu.
Stanowiąca centrum Ammanu dzielnica Downtown od zarania pełna była jednak handlowców. Najpierw obsługowych stawiane tu stragany kupców, dziś wszelkiej maści sklepików i knajpek serwujących smaczne jedzenie.
Na terenie stolicy Jordanii – Ammanu archeologowie odkryli najstarsze na świecie ludzkie posągi.
Namiastkę tego, jak życie toczyło się tu w przeszłości stanowi miejski bazar, który warto odwiedzić, rozkoszując się lokalną kulturą. Aromat unoszącej się w powietrzu kawy i przypraw kręci w nosie. W sklepikach zakupić można… wszystko; przynajmniej, na pierwszy rzut oka.
Do nowoczesnej Rainbow Street, nijak nie pasuje stereotypowy sposób pojmowania Bliskiego Wschodu. Jest elegancka, pełna sieciowych kawiarni spod różnych znaków, przez c o stanowi często odwiedzaną przez turystów okolicę, tworzącą znaną atrakcję Ammanu.
Gdy w 2016 r. otwierano Muzeum Życia Parlamentarnego, przedostająca się o tym za granicę informacja, wywoływała reakcje oparte na uśmiechu politowania i lekceważenia. Muzeum czego? – pytali specjaliści z branży. Tymczasem tu sobie wszystko gruntownie przemyśleć. Czasu było zanadto, bo koncepcja ta zawładnęła umysłami urzędników już sześć lat wcześniej. Jako że uprzednio budynek służył jako sala posiedzeń Zgromadzenia Narodowego nie dziwota, że to tę lokalizację uznano za najodpowiedniejszą i Stary Parlament zyskał nowe życie. 10
Muzeum Życia Parlamentarnego Amman; źródło: Wikipedia
W dzielnicy Ras al-Ein
Przekraczając granicę dzielnicy Ras al-Ein w piątki, trzeba być przygotowanym na nie lada ścisk. Gros ludności Ammanu odwiedzając cotygodniowy targ, poluje na okazje, przebierając wśród używanej odzieży i obuwia.
Z tym zwykłym, opartym na instynkcie stadnym wydarzeniem o uwagę konkuruje zdecydowanie najbogatsza placówka kulturalna, którą warto zwiedzić w Ammanie. Muzeum Jordanii, bo o nim mowa, pełne jest niesamowicie cennych przedmiotów. A wszystko dzięki prowadzonym w okolicy wykopaliskom, pozwalającym przez lata umieszczać tu cenne znaleziska, w tym posąg z epoki neolitu, czy pochodzące sprzed 1500 tys. lat zwierzęce kości.
W l. 60. stwierdzono, że dobrze by było powołać do życia nowy ośrodek muzealny. Zadanie było ambitne: skatalogowanie i wystawianie przedmiotów dowodzących kulturalnego i archeologicznego dziedzictwa Jordanii. Plany przeciągły się niemiłosiernie; wreszcie w 2005 r. odtrąbiono sukces.
Odtąd największe wrażenie robią tutaj tzw. Zwoje znad Morza Martwego. Przechadzając się po salach, dość szybko pojąć można tutejszy porządek. Wystawa wypełniająca dużą część z 10 tyś m2 przestrzeni podzielona jest tematycznie i nawiązuje do kwestii:
- środowiska
- produkcji i przetwarzania żywności
- architektury i sztuk wizualnych
- handlu i wymianie kulturalnej
- polityce i wojsku
- pisarstwu i komunikowaniu się
- przemyśle
- religii
- codziennemu życiu w obrębie domu 11
Muzeum Jordanii w Ammanie; źródło: Wikipedia
Muzeum Jordanii Amman; źródło: Wikipedia
Odsłanianie kolejnych miejsc atrakcji Ammanu
Jordański Amman począł się zmieniać w l. 20 XX w., kiedy dotarli do niego kolejny uchodźcy z innych miast Jordanii i zagraniczni uchodźcy. Po II wojnie światowej zaczęli docierać tu Palestyńczycy, których kolejna fala dotarła tu po słynnym konflikcie z Izraelem w 1967 r. Wreszcie w 1990 r. Amman stał się celem uciekających, przez wojenną gorączką, Irakijczyków.
Populację Ammanu, zajmującego 1680 km2 powierzchni, tworzą głównie sunnici. Ich najważniejszym domem modlitwy jest Meczet Króla Abdullaha I. Jednorazowo może się zmieścić 3 tys. wiernych. Można się też spotkać z nawą Błękitny Meczet. Jest jedyną islamską świątynią w mieście, którą udostępniono turystom wyznającym inne religie. Nic dziwnego, że będąc w Ammanie zwiedzić ją warto. Jego mury mogą pomieścić 7 tys. modlących się, zaś kolejne 3 w razie potrzeby zając może miejsce na rozciągającym się przez nim placu. Wielkie wrażenie robi ogromna, niebieskawa kopuła, której średnica ma aż 36 m szerokości!
Najwyższy budynek w Ammanie to 188 m hotel Rotana; źródło: Wikipedia
Spacerując po okolicy, nie można zapomnieć, że dzielnica Weibdeh, to najstarsza część Ammanu. Dziś prym wiodą w niej majętni mieszkańcy, co nie dziwi wspominając, że miasto przoduje w zestawieniach dotyczących poziomu życia, biorąc pod uwagę rejon Bliskiego Wschodu. A obszar wypełniają jednorodnie domy, w ciemnożółtym kolorze. Pośród nich warto znaleźć galerię sztuki Dal al Anda. Choć akurat to nie ona, a Jordańska Narodowa Galerii Sztuk Pięknych (Jordan National Gallery of Fine Arts). Bogactwo zgromadzonych tu elementów wręcz szokuje. Prócz prac krajowych artystów, w oczy kłują płótna twórców ze wszystkich stron świata. Tego nie da się opisać, tu po prostu trzeba wejść! 12
W paszczy muzeów Ammanu
Stolica Jordanii, w swej zachodniej części także kusi. Tu warto być jednak wtajemniczonym w jej charakter. A ten, bez dwóch zdań, związany jest z handlową ulicą Wakalat. Działające tu sklepu i butiki z modnymi ciuchami wciągnęły już na wiele godzin niejednego…
A było to możliwe nie tylko z uwagi na serwowane tu produkty, ale też wyjątkowa ich symbioza z otoczeniem. Uliczki z prosto wybrukowanym podłożem obsadzono gdzieniegdzie drzewami, dodają tu o ówdzie ławek. Efekt misternie zaplanowanej renowacji okazał się spektakularny, Tym bardziej, że jednoczesne zadbano o komfort pieszych, usuwając z sąsiedztwa ruch samochodowy. 13
Pierwsze wieżowce w Ammanie… tak, to brzmi dumnie. Projekt Jordan Gate Towers opiera się na stworzeniu dwóch budynków. O ile sięgający 41 p. północny budynek pełni rolę biurowca, to południowy 39 p. drapacz chmur służy za ekskluzywny, 5* hotel spod znaku Hiltona. 14
Jordan Gate Towers Amman; źródło: Wikipedia
Falisty daszek, jakby nadziany na pale to znak, że można wejść do świątyni samochodów. Jedna z większych atrakcji Ammanu – Królewskie Muzeum Motoryzacji jest niczym innym jak dowodem bogactwa tutejszego władcy.
Nazwa stolicy Jordanii – Amman wykształciła się za od ludu Ammonitów, zamieszkujących ten teren w starożytności.
Nowoczesny Amman – biznes i zakupy
Fakt, iż w Amman zamieszkuje 4,5 mln ludzi sprawia, że żyje tu aż 42% mieszkańców kraju! Aczkolwiek w XVI w. miasto zaczęło gwałtownie pustoszeć. Remedium na to stały się dopiero działania osmańskich władz, które 1878 r. ulokowały tu Czerkiesów. Ponowne zasiedlenie implikowało powstanie typowo mieszkalnych dzielnic, które warto zobaczyć będąc w Ammanie. Jedną z nich jest Abdali, której wyznacznikiem są z sięgające wysoko wieżowce.
Sporo działających tu biznesów na stałe wpisało się w charakter tej części stolicy Jordanii. By wspomnieć tylko Abdali Mall, zbudowane kosztem 300 mln $ centrum handlowe. Działa w nim 160 sklepów i kilka restauracji, do tego oczywiście kino i centrum rozrywki. Obejście całego, otwartego z nastaniem maja 2016 r., kompleksu wymaga sporo kondycji. Jego powierzchnia to aż 270 tys. m2. Ci, dla których ważne są kwestie środowiska naturalnego, z radością przyjąć mogą, że zastosowana t technologia pozwala maksymalnie ograniczyć pobór energii elektrycznej i wody. Pod pięcioma poziomami znajduje się parking na 2400 samochodów.
Przybywając do Ammanu zwiedzić warto tutejsze wzgórze. Tym bardziej że jest nagroda za trud zdobycia Jabel Amman. Ze wzgórza rozpościera się ekscytująco wyglądającą panorama Ammanu. 15
Zabudowania na Jabal Amman; źródło: Wikipedia
Amman podzielony jest na 9 dystryktów. Te dzielą się z kolei na 22 podokręgi.
Komunikacja miejska i transport w Ammanie
Choć, z powstaniem autobusowej komunikacji miejskiej w Ammanie było sporo problemów. w końcu się udało. Liczne oskarżenia o łapówkarstwo zeszły na dalszy plan w momencie uruchomienia linii wartej 160 mln $. System Amman Bus Rapid Transit obsługuje trzy trasy, wożąc ok. 200 tys. pasażerów dziennie.
Połączenia z miastem Zarqua realizowane mają być w dużej mierze za sprawą Amman-Zarqa Bus Rapid Transit.
Lotnisko w Ammanie stanowi największą tego rodzaju typ infrastruktury transportowej w Jordanii. Przebudowane w 2013 r. zyskało nowoczesny terminal, który zastąpił zbudowany pierwotnie w 1983 r. W 2019 r. na lotnisku odprawiono 8,9 mln pasażerów, a także 102,5 tys. to towarów z tutejszego cargo. 16
/Lotnisko w Ammanie; źródło: Wikipedia
Kochasz długie piesze wędrówki. Poznaj długodystansowy Szlak Appalachów.
Źródła:
1 https://en.wikipedia.org/wiki/The_Hashemite_Plaza
2 https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Theater_(Amman)
3 https://en.wikipedia.org/wiki/Odeon_theater_(Amman)
4 https://en.wikipedia.org/wiki/Nymphaeum_(Amman)
5 https://en.wikipedia.org/wiki/Jordan_Folklore_Museum
6 https://en.wikipedia.org/wiki/Amman_Citadel
7 https://en.wikipedia.org/wiki/Temple_of_Hercules_(Amman)
8 https://en.wikipedia.org/wiki/Jordan_Archaeological_Museum
9 https://en.wikipedia.org/wiki/The_Duke%27s_Diwan
10 https://en.wikipedia.org/wiki/Museum_of_Parliamentary_Life
11 https://en.wikipedia.org/wiki/The_Jordan_Museum
12 https://en.wikipedia.org/wiki/Jordan_National_Gallery_of_Fine_Arts
13 https://en.wikipedia.org/wiki/Wakalat_Street
14 https://en.wikipedia.org/wiki/Jordan_Gate_Towers
15 https://en.wikipedia.org/wiki/Jabal_Amman
16 https://en.wikipedia.org/wiki/Queen_Alia_International_Airport